🔍 Fyuchers qanday ishlaydi?
Fyuchers shartnomasi – bu ikkita tomon o‘rtasidagi majburiyat bo‘lib, kelajakda aktivni sotib olish yoki sotish haqida kelishuv.
✔ Sotib oluvchi (Long) – kelajakda aktiv narxi ko‘tariladi deb hisoblab, fyuchers sotib oladi.
✔ Sotuvchi (Short) – kelajakda aktiv narxi tushadi deb hisoblab, fyuchers sotadi.
📌 Misol:
✔ Sotib oluvchi (Long) – kelajakda aktiv narxi ko‘tariladi deb hisoblab, fyuchers sotib oladi.
✔ Sotuvchi (Short) – kelajakda aktiv narxi tushadi deb hisoblab, fyuchers sotadi.
📌 Misol:
- Siz neft narxi kelajakda oshishini kutyapsiz.
- Hozir 1 barrel neft – $80, va siz 1 oy keyin $85 ga sotiladi deb o‘ylaysiz.
- Siz $80 narxda fyuchers sotib olasiz.
- Agar 1 oy o‘tib, narx $90 bo‘lsa, siz foyda olasiz.
- Agar narx $75 ga tushsa, zarar ko‘rasiz.
📊 Fyuchersning asosiy turlari
✔ 1️⃣ Tovar fyucherslari (Commodity Futures)
✔ 2️⃣ Indeks fyucherslari (Stock Index Futures)
✔ 3️⃣ Valyuta fyucherslari (Currency Futures)
✔ 4️⃣ Kriptovalyuta fyucherslari (Crypto Futures)
✔ 5️⃣ Foiz stavkasi fyucherslari (Interest Rate Futures)
- Neft, oltin, kumush, bug‘doy, qahva va boshqa xomashyo mahsulotlariga asoslangan fyucherslar.
✔ 2️⃣ Indeks fyucherslari (Stock Index Futures)
- S&P 500, NASDAQ, Dow Jones kabi indekslarga asoslangan fyucherslar.
✔ 3️⃣ Valyuta fyucherslari (Currency Futures)
- EUR/USD, USD/JPY kabi valyutalar juftligi asosida tuziladigan fyucherslar.
✔ 4️⃣ Kriptovalyuta fyucherslari (Crypto Futures)
- Bitcoin, Ethereum kabi kriptovalyutalarga asoslangan fyucherslar.
✔ 5️⃣ Foiz stavkasi fyucherslari (Interest Rate Futures)
- AQSh Federal Rezerv banki yoki Yevropa Markaziy bankining foiz stavkalari asosida ishlaydi.
📈 Fyuchersdan foydalanish usullari
📌 1. Spekulyatsiya qilish
📌 2. Risklarni sug‘urtalash (Hedging)
📌 3. Arbitrage (Farqdan foyda olish)
- Narx oshishini yoki tushishini oldindan taxmin qilib, foyda olish.
- Katta daromad imkoniyati, lekin yuqori xavf mavjud.
📌 2. Risklarni sug‘urtalash (Hedging)
- Kompaniyalar va fermerlar kelajakda mahsulot narxining tushib ketishidan himoyalanish uchun fyucherslardan foydalanadi.
- Masalan, fermer bug‘doy narxi pasayishidan himoyalanish uchun oldindan kelishilgan narxda sotish bo‘yicha fyuchers tuzadi.
📌 3. Arbitrage (Farqdan foyda olish)
- Turli fyuchers bozorlaridagi narx farqlaridan foyda olish.
- Masalan, bir birjada fyuchers narxi past, ikkinchisida yuqori bo‘lsa, bu farqdan foyda ko‘rish mumkin.
💰 Fyuchersning afzallik va kamchiliklari
✔ Afzalliklari:
✅ Spekulyatsiya orqali tez daromad olish – Fyucherslar yuqori likvidligi sababli tez foyda olish imkonini beradi.
✅ Katta leverage imkoniyati – Fyuchers savdolarida kredit yelkasi (leverage) orqali kichik kapital bilan katta bitimlar ochish mumkin.
✅ Risklarni sug‘urtalash – Korxonalar va fermerlar narx o‘zgarishlaridan himoyalanishi mumkin.
✅ Likvidlik yuqori – Eng yirik fyuchers bozorlari ko‘plab xaridor va sotuvchilarni o‘z ichiga oladi.
❌ Kamchiliklari:
❌ Yuqori xavf – Narx noto‘g‘ri bashorat qilinganda katta yo‘qotish bo‘lishi mumkin.
❌ Murakkab mexanizm – Fyuchers bozori texnik bilim va strategiyalarni talab qiladi.
❌ Majburiyat bilan bog‘liq shartnomalar – Fyuchers kontrakt muddati tugaganda, sotib olish yoki sotish majburiyati mavjud.
✅ Spekulyatsiya orqali tez daromad olish – Fyucherslar yuqori likvidligi sababli tez foyda olish imkonini beradi.
✅ Katta leverage imkoniyati – Fyuchers savdolarida kredit yelkasi (leverage) orqali kichik kapital bilan katta bitimlar ochish mumkin.
✅ Risklarni sug‘urtalash – Korxonalar va fermerlar narx o‘zgarishlaridan himoyalanishi mumkin.
✅ Likvidlik yuqori – Eng yirik fyuchers bozorlari ko‘plab xaridor va sotuvchilarni o‘z ichiga oladi.
❌ Kamchiliklari:
❌ Yuqori xavf – Narx noto‘g‘ri bashorat qilinganda katta yo‘qotish bo‘lishi mumkin.
❌ Murakkab mexanizm – Fyuchers bozori texnik bilim va strategiyalarni talab qiladi.
❌ Majburiyat bilan bog‘liq shartnomalar – Fyuchers kontrakt muddati tugaganda, sotib olish yoki sotish majburiyati mavjud.
📊 Fyuchers va Spot bozori farqlari
📌 Fyuchers bozorida – Xarid yoki sotish kelajakdagi narx bo‘yicha amalga oshiriladi.
📌 Spot bozorida – Bitim hozirgi narx bo‘yicha darhol bajariladi.
✔ Masalan:
📌 Spot bozorida – Bitim hozirgi narx bo‘yicha darhol bajariladi.
✔ Masalan:
- Spot bozorda neft sotib olsangiz, siz darhol neftni jismoniy yetkazib olasiz.
- Fyuchers bozorida neft sotib olsangiz, siz kelajakda yetkazib berish bo‘yicha kelishuv tuzasiz.
🛠️ O‘zbekistonda fyuchers bozori bormi?
📌 Hozircha O‘zbekistonda fyuchers savdosi rivojlanmagan, lekin xalqaro brokerlar orqali fyuchers savdolarida ishtirok etish mumkin.
📌 Eng mashhur fyuchers savdo platformalari:
📌 O‘zbekistondagi Toshkent Fond Birjasi (TSE) kelajakda fyucherslarni ishga tushirishi mumkin.
📌 Eng mashhur fyuchers savdo platformalari:
- CME (Chicago Mercantile Exchange) – Dunyoning eng yirik fyuchers bozori.
- Binance Futures – Kriptovalyuta fyucherslari uchun.
- Interactive Brokers – Xalqaro moliyaviy fyucherslar uchun.
📌 O‘zbekistondagi Toshkent Fond Birjasi (TSE) kelajakda fyucherslarni ishga tushirishi mumkin.
📚 Fyuchers va treyding bo‘yicha bepul trening! 🎓
Agar siz fyuchers bozori va strategiyalari haqida chuqurroq bilim olishni istasangiz, bizning bepul jonli treningimizga qatnashing!
👉 Ro‘yxatdan o‘tish uchun:
vebinar.uznetix.com
👉 Ro‘yxatdan o‘tish uchun:
vebinar.uznetix.com
