🛠️ 1. Birja stakani qanday ishlaydi?
Birja stakani ikkita asosiy bo‘limdan iborat:
🔵 Buyurtmalarni sotib olish (Bid) bo‘limi – Investorlarning aksiyalarni sotib olish uchun joylashtirgan buyurtmalari.
🔴 Buyurtmalarni sotish (Ask) bo‘limi – Investorlarning aksiyalarni sotish uchun joylashtirgan buyurtmalari.
✔ Eng yuqori bid – investorlar sotib olishga tayyor bo‘lgan eng yuqori narx.
✔ Eng past ask – investorlar sotishga tayyor bo‘lgan eng past narx.
🟢 Narxlar bir-biriga mos kelganda, avtomatik bitim amalga oshadi!
🔵 Buyurtmalarni sotib olish (Bid) bo‘limi – Investorlarning aksiyalarni sotib olish uchun joylashtirgan buyurtmalari.
🔴 Buyurtmalarni sotish (Ask) bo‘limi – Investorlarning aksiyalarni sotish uchun joylashtirgan buyurtmalari.
✔ Eng yuqori bid – investorlar sotib olishga tayyor bo‘lgan eng yuqori narx.
✔ Eng past ask – investorlar sotishga tayyor bo‘lgan eng past narx.
🟢 Narxlar bir-biriga mos kelganda, avtomatik bitim amalga oshadi!
📊 Birja stakanining asosiy elementlari
📌 1. Narx darajalari – Aksiya uchun joylashtirilgan har xil narxlardagi buyurtmalar.
📌 2. Sotib olish (Bid) buyurtmalari – Investorlar aksiyalarni sotib olish uchun tayyor bo‘lgan narxlar.
📌 3. Sotish (Ask) buyurtmalari – Investorlar aksiyalarni sotish uchun taklif qilayotgan narxlar.
📌 4. Hajm (Volume) – Ushbu narxda qancha aksiya sotib olish yoki sotish mumkin.
📌 5. Spread – Eng yuqori bid va eng past ask o‘rtasidagi farq.
➡ Spread tor bo‘lsa, likvidlik yuqori (savdolar tez amalga oshadi).
➡ Spread keng bo‘lsa, likvidlik past (kam investorlar savdo qilmoqda).
📌 2. Sotib olish (Bid) buyurtmalari – Investorlar aksiyalarni sotib olish uchun tayyor bo‘lgan narxlar.
📌 3. Sotish (Ask) buyurtmalari – Investorlar aksiyalarni sotish uchun taklif qilayotgan narxlar.
📌 4. Hajm (Volume) – Ushbu narxda qancha aksiya sotib olish yoki sotish mumkin.
📌 5. Spread – Eng yuqori bid va eng past ask o‘rtasidagi farq.
➡ Spread tor bo‘lsa, likvidlik yuqori (savdolar tez amalga oshadi).
➡ Spread keng bo‘lsa, likvidlik past (kam investorlar savdo qilmoqda).
📈 Birja stakanida qanday savdo qilish mumkin?
1️⃣ Buyurtma berish
✔ Broker orqali aksiyalarni sotib olish yoki sotish buyurtmasini joylashtirasiz.
✔ Buyurtma birja stakaniga joylashtiriladi.
2️⃣ Mos keladigan bitimlar avtomatik bajariladi
✔ Agar siz aksiyalarni sotib olish uchun yuqoriroq narx taklif qilsangiz, tezroq bitim amalga oshadi.
✔ Agar siz aksiyalarni sotishda pastroq narx taklif qilsangiz, tezroq xaridor topasiz.
3️⃣ Narx shakllanishi
✔ Narx aksiyalar uchun joylashtirilgan sotish va sotib olish buyurtmalari asosida shakllanadi.
✔ Narx o‘zgarishi – investorlar taklif qilayotgan bid va ask miqdoriga bog‘liq.
✔ Broker orqali aksiyalarni sotib olish yoki sotish buyurtmasini joylashtirasiz.
✔ Buyurtma birja stakaniga joylashtiriladi.
2️⃣ Mos keladigan bitimlar avtomatik bajariladi
✔ Agar siz aksiyalarni sotib olish uchun yuqoriroq narx taklif qilsangiz, tezroq bitim amalga oshadi.
✔ Agar siz aksiyalarni sotishda pastroq narx taklif qilsangiz, tezroq xaridor topasiz.
3️⃣ Narx shakllanishi
✔ Narx aksiyalar uchun joylashtirilgan sotish va sotib olish buyurtmalari asosida shakllanadi.
✔ Narx o‘zgarishi – investorlar taklif qilayotgan bid va ask miqdoriga bog‘liq.
💰O‘zbekiston fond bozorida aksiyalarni qanday sotib olish mumkin?
1️⃣ Broker hisobini ochish
🏦 O‘zbekiston Fond Birjasida ishlovchi brokerlardan birida hisob oching.
📑 Pasport va boshqa zarur hujjatlarni topshirish kerak bo‘ladi.
2️⃣ Birja platformasiga kirish
💻 "Toshkent" Respublika Fond Birjasi (TSE) yoki fondbozori.uz platformasiga kirish orqali birja stakanini kuzatib boring.
3️⃣ Aksiyalarni sotib olish yoki sotish buyurtmasini joylashtirish
📊 Siz qaysi kompaniya aksiyalarini sotib olmoqchi yoki sotmoqchi ekanligingizni aniqlang.
📌 Narxni kuzatib, birja stakanida mavjud bo‘lgan eng yaxshi bid va ask qiymatlarini solishtiring.
4️⃣ Bitimni yakunlash
✅ Sizning buyurtmangiz boshqa investor tomonidan qabul qilingandan so‘ng, avtomatik ravishda bitim amalga oshadi.
🏦 Hisobingizga aksiyalar o‘tadi yoki sotgan bo‘lsangiz, pulingiz keladi.
🏦 O‘zbekiston Fond Birjasida ishlovchi brokerlardan birida hisob oching.
📑 Pasport va boshqa zarur hujjatlarni topshirish kerak bo‘ladi.
2️⃣ Birja platformasiga kirish
💻 "Toshkent" Respublika Fond Birjasi (TSE) yoki fondbozori.uz platformasiga kirish orqali birja stakanini kuzatib boring.
3️⃣ Aksiyalarni sotib olish yoki sotish buyurtmasini joylashtirish
📊 Siz qaysi kompaniya aksiyalarini sotib olmoqchi yoki sotmoqchi ekanligingizni aniqlang.
📌 Narxni kuzatib, birja stakanida mavjud bo‘lgan eng yaxshi bid va ask qiymatlarini solishtiring.
4️⃣ Bitimni yakunlash
✅ Sizning buyurtmangiz boshqa investor tomonidan qabul qilingandan so‘ng, avtomatik ravishda bitim amalga oshadi.
🏦 Hisobingizga aksiyalar o‘tadi yoki sotgan bo‘lsangiz, pulingiz keladi.
⚠️Birja stakanida ishlashda keng tarqalgan xatolar
❌ Juda yuqori yoki juda past narxda buyurtma berish – Natijada bitimingiz amalga oshmasligi yoki katta zarar bilan sotishingiz mumkin.
❌ Likvidligi past aksiyalarda savdo qilish – Kam xaridor bo‘lgani uchun aksiyalarni sotish qiyin bo‘lishi mumkin.
❌ Bozor narxidan uzoq buyurtmalar berish – Agar siz juda past narxda sotib olish yoki juda yuqori narxda sotish niyatida bo‘lsangiz, bitim uzoq vaqt davomida amalga oshmasligi mumkin.
🔹 Maslahat: Har doim eng yaqin bid va ask qiymatlarini kuzatib borish va mos narxlarda savdo qilish tavsiya etiladi!
❌ Likvidligi past aksiyalarda savdo qilish – Kam xaridor bo‘lgani uchun aksiyalarni sotish qiyin bo‘lishi mumkin.
❌ Bozor narxidan uzoq buyurtmalar berish – Agar siz juda past narxda sotib olish yoki juda yuqori narxda sotish niyatida bo‘lsangiz, bitim uzoq vaqt davomida amalga oshmasligi mumkin.
🔹 Maslahat: Har doim eng yaqin bid va ask qiymatlarini kuzatib borish va mos narxlarda savdo qilish tavsiya etiladi!
📊O‘zbekistonda qaysi aksiyalar bilan savdo qilish mumkin?
O‘zbekiston fond bozorida quyidagi yirik kompaniyalarning aksiyalarini sotib olish yoki sotish mumkin:
🏦 Kapitalbank – moliyaviy sektor.
📡 Uztelecom – telekommunikatsiya sohasi.
🏭 O‘zavtosanoat – avtomobil sanoati.
🏠 O‘zbekinvest – sug‘urta kompaniyasi.
📌 Ushbu kompaniyalarning aksiyalarini Toshkent Fond Birjasi orqali sotib olish yoki sotish mumkin.
🏦 Kapitalbank – moliyaviy sektor.
📡 Uztelecom – telekommunikatsiya sohasi.
🏭 O‘zavtosanoat – avtomobil sanoati.
🏠 O‘zbekinvest – sug‘urta kompaniyasi.
📌 Ushbu kompaniyalarning aksiyalarini Toshkent Fond Birjasi orqali sotib olish yoki sotish mumkin.
📚 Fond bozori va investitsiyalar bo‘yicha bepul trening! 🎓
Agar siz birja stakani va aksiyalar savdosi bo‘yicha chuqurroq bilim olishni istasangiz, bizning bepul jonli treningimizga qatnashing!
👉 Ro‘yxatdan o‘tish uchun:
vebinar.uznetix.com
👉 Ro‘yxatdan o‘tish uchun:
vebinar.uznetix.com
