🔍 Fundamental tahlil qanday ishlaydi?
Fundamental tahlil kompaniya yoki bozorning ichki va tashqi omillarini baholash orqali aktivning haqiqiy (ichki) qiymatini aniqlashga yordam beradi.
✔ Agar aktivning bozor narxi ichki qiymatidan past bo‘lsa – bu sotib olish imkoniyati.
✔ Agar bozor narxi ichki qiymatdan yuqori bo‘lsa – bu sotish signali bo‘lishi mumkin.
✔ Agar aktivning bozor narxi ichki qiymatidan past bo‘lsa – bu sotib olish imkoniyati.
✔ Agar bozor narxi ichki qiymatdan yuqori bo‘lsa – bu sotish signali bo‘lishi mumkin.
📊 Fundamental tahlilning asosiy turlari
1️⃣ Makroiqtisodiy tahlil (Makro Fundamental tahlil)
📌 Global va milliy iqtisodiyot omillarini o‘rganadi.
📌 Iqtisodiy o‘sish, foiz stavkalari, inflyatsiya, ishsizlik darajasi va markaziy bank siyosati kabi omillarni tahlil qiladi.
✔ Muhim indikatorlar:
📌 Global va milliy iqtisodiyot omillarini o‘rganadi.
📌 Iqtisodiy o‘sish, foiz stavkalari, inflyatsiya, ishsizlik darajasi va markaziy bank siyosati kabi omillarni tahlil qiladi.
✔ Muhim indikatorlar:
- Yalpi ichki mahsulot (GDP) – mamlakat iqtisodiy o‘sishini ko‘rsatadi.
- Markaziy bank foiz stavkalari – iqtisodiy siyosatni boshqarish vositasi.
- Inflyatsiya (CPI, PPI) – narxlarning oshishi yoki pasayishini ko‘rsatadi.
Mikroiqtisodiy tahlil (Kompaniya fundamental tahlili)
📌 Kompaniyaning moliyaviy holatini va biznes modelini o‘rganadi.
📌 Daromadlar, xarajatlar, foyda va aktivlarning samaradorligini baholaydi.
✔ Muhim ko‘rsatkichlar:
📌 Ko‘rsatkichlarni tahlil qilish uchun asosiy moliyaviy nisbiyalar:
✔ 1️⃣ P/E (Price-to-Earnings) – Aksiya narxining kompaniya foydasiga nisbati.
✔ 2️⃣ P/B (Price-to-Book Value) – Kompaniya qiymatining balansdagi aktivlariga nisbati.
✔ 3️⃣ EPS (Earnings per Share) – Har bir aksiya bo‘yicha daromad.
📌 Daromadlar, xarajatlar, foyda va aktivlarning samaradorligini baholaydi.
✔ Muhim ko‘rsatkichlar:
- Daromad (Revenue) – kompaniyaning umumiy tushumi.
- Net foyda (Net Profit) – barcha xarajatlar chiqarilgandan keyingi foyda.
- Dividend to‘lovlari – aksiyadorlarga to‘lanadigan daromad.
📌 Ko‘rsatkichlarni tahlil qilish uchun asosiy moliyaviy nisbiyalar:
✔ 1️⃣ P/E (Price-to-Earnings) – Aksiya narxining kompaniya foydasiga nisbati.
✔ 2️⃣ P/B (Price-to-Book Value) – Kompaniya qiymatining balansdagi aktivlariga nisbati.
✔ 3️⃣ EPS (Earnings per Share) – Har bir aksiya bo‘yicha daromad.
Sanoat va sektor tahlili📌
📌 Kompaniyaning qaysi sohada ishlayotganini va uning bozordagi raqobatbardoshligini o‘rganadi.
📌 Raqobatchilar, talab va taklif muvozanati, texnologik rivojlanish va davlat tartibga solish omillarini tahlil qiladi.
✔ Misollar:
📌 Raqobatchilar, talab va taklif muvozanati, texnologik rivojlanish va davlat tartibga solish omillarini tahlil qiladi.
✔ Misollar:
- Neft va gaz sanoati – neft narxlari va geosiyosiy omillar ta’sir qiladi.
- Texnologiya sektori – innovatsiyalar va rivojlanayotgan bozorlar.
- Moliyaviy sektor – bank foiz stavkalari va kredit siyosati.
📈 Fundamental tahlil bo‘yicha muhim ma’lumot manbalari
📊 Kompaniyaning moliyaviy hisobotlari
✔ Yillik va choraklik hisobotlar (10-K, 10-Q) – kompaniyaning moliyaviy sog‘lomligini ko‘rsatadi.
✔ Investor Prezentatsiyalari – kompaniya strategiyasi va rejalari haqida ma’lumot beradi.
🌍 Makroiqtisodiy ma’lumotlar
✔ Markaziy banklarning foiz stavkalari va inflyatsiya statistikasi.
✔ Iqtisodiy tahlillar va prognozlar (IMF, WB, Bloomberg).
📅 Yangiliklar va tahlillar
✔ Reuters, Bloomberg, MarketWatch va Yahoo Finance kabi manbalar.
✔ Yillik va choraklik hisobotlar (10-K, 10-Q) – kompaniyaning moliyaviy sog‘lomligini ko‘rsatadi.
✔ Investor Prezentatsiyalari – kompaniya strategiyasi va rejalari haqida ma’lumot beradi.
🌍 Makroiqtisodiy ma’lumotlar
✔ Markaziy banklarning foiz stavkalari va inflyatsiya statistikasi.
✔ Iqtisodiy tahlillar va prognozlar (IMF, WB, Bloomberg).
📅 Yangiliklar va tahlillar
✔ Reuters, Bloomberg, MarketWatch va Yahoo Finance kabi manbalar.
⚡Fundamental tahlilning afzallik va kamchiliklari
✔ Afzalliklari:
✅ Uzoq muddatli investitsiyalar uchun ishonchli tahlil – Kompaniyaning haqiqiy qiymatini aniqlash imkonini beradi.
✅ Bozor manipulyatsiyalaridan himoyalanish – Faqat texnik tahlilga qaraganda aniqroq natijalar beradi.
✅ Xavflarni kamaytirish – Fundamental jihatdan barqaror kompaniyalarga investitsiya qilish tavakkalni kamaytiradi.
❌ Kamchiliklari:
❌ Bozor psixologiyasini e’tiborga olmaydi – Qisqa muddatli narx o‘zgarishlari fundamental tahlilga bog‘liq emas.
❌ Uzoq vaqt talab qiladi – Fundamental tahlil texnik tahlilga qaraganda murakkab va batafsil o‘rganish talab qiladi.
❌ Bozor harakati oldindan bashorat qilinishi qiyin – Ba’zan kompaniya moliyaviy holati yaxshi bo‘lsa ham, aksiyalar narxi tushishi mumkin.
✅ Uzoq muddatli investitsiyalar uchun ishonchli tahlil – Kompaniyaning haqiqiy qiymatini aniqlash imkonini beradi.
✅ Bozor manipulyatsiyalaridan himoyalanish – Faqat texnik tahlilga qaraganda aniqroq natijalar beradi.
✅ Xavflarni kamaytirish – Fundamental jihatdan barqaror kompaniyalarga investitsiya qilish tavakkalni kamaytiradi.
❌ Kamchiliklari:
❌ Bozor psixologiyasini e’tiborga olmaydi – Qisqa muddatli narx o‘zgarishlari fundamental tahlilga bog‘liq emas.
❌ Uzoq vaqt talab qiladi – Fundamental tahlil texnik tahlilga qaraganda murakkab va batafsil o‘rganish talab qiladi.
❌ Bozor harakati oldindan bashorat qilinishi qiyin – Ba’zan kompaniya moliyaviy holati yaxshi bo‘lsa ham, aksiyalar narxi tushishi mumkin.
🛠 O‘zbekistonda IPO qanday ishlaydi?
✔ Toshkent Fond Birjasi (TSE) – IPO jarayoni shu birjada amalga oshiriladi.
✔ Mahalliy kompaniyalar IPO orqali sarmoya jalb qilmoqda.
✔ Investorlar IPO orqali aksiyalarni arzon narxda sotib olib, kelajakda foyda ko‘rishlari mumkin.
Misollar:
💡 Maslahat: IPO – uzoq muddatli investitsiya uchun yaxshi imkoniyat. Lekin, kompaniyaning moliyaviy ahvolini oldindan o‘rganish muhim.
✔ Mahalliy kompaniyalar IPO orqali sarmoya jalb qilmoqda.
✔ Investorlar IPO orqali aksiyalarni arzon narxda sotib olib, kelajakda foyda ko‘rishlari mumkin.
Misollar:
- Kapitalbank, UzAuto Motors, O‘zbektelekom kabi yirik kompaniyalar IPO jarayonidan o‘tishi mumkin.
- Investorlar IPOda qatnashish uchun brokerlik hisobini ochishi va arizalar topshirishi kerak.
💡 Maslahat: IPO – uzoq muddatli investitsiya uchun yaxshi imkoniyat. Lekin, kompaniyaning moliyaviy ahvolini oldindan o‘rganish muhim.
📚 Investitsiya va moliyaviy tahlil bo‘yicha bepul trening! 🎓
Agar siz IPO, kriptovalyutalar va investitsiyalar haqida ko‘proq bilishni istasangiz, bizning bepul jonli treningimizga qatnashing!
👉 Ro‘yxatdan o‘tish uchun:
vebinar.uznetix.com
👉 Ro‘yxatdan o‘tish uchun:
vebinar.uznetix.com
